W zbiorach Biblioteki Zakładu Narodowego Im. Ossolińskich we Wrocławiu w Dziale Rękopisów pod sygnaturą BOss rkps 8087/II (mikrofilm: Mf 36 591), odnajdujemy rękopis w którym opisywana jest metoda tworzenia anamorfozy perspektywicznej.
Rękopis ten został zeskanowany i w całości możemy go zobaczyć TUTAJ.
Pierwsza strona informuje nas jedynie o tematyce notatek:
W lekcji dwudziestej siódmej: „Lecon Vingt-Septieme. Des Anamorphoses au do la perspective curieusa” odnajdujemy krótki opis i szkic jak wykonać anamorfozę perspektywiczną (strony 57-60).
Informacja na karcie katalogowej informuje nas: Archiwum Lubomirskich z Kruszyny. Guillaume Henri Dufour: „Cours de perspective”. Notatki ucznia, Andrzeja Zamoyskiego, wykonane w Genewie 1817-1818. Franc. XIX w. S. 64."
Na samym początku mamy wklejoną kartę informacyjną:
Pierwsza strona informuje nas jedynie o tematyce notatek:
Strona 1. Źródło.
Strona 57. Źródło.
Ponadto pokazuje tę metodę dla przykładowego kształtu MNOP Fig. 68 i 69 (nie podpisane w rękopisie).
Strona 58. Źródło.
Figura 68 przedstawia kształt MNOP (wykorzystanie litery O w oznaczeniu kształtu może powodować mylenie go w tekście z punktem obserwacji O) na kwadratowej siatce „ABCD” (nie ma tych oznaczeń na rysunku) cztery na cztery. Górna część fig. 69 przedstawia rzutowanie z punktu O odległego od płaszczyzny rzutowania o OP. Odcinek AB odpowiada naszej siatce kwadratowej „z profilu”, gdzie FX jest bokiem jednego ze składowych kwadratów. Rzut naszej siatki kwadratowej z punktu O na płaszczyznę wyznacza nam odpowiednio punkty C, I, K, L, B. Dolna część fig. 69 przedstawia płaszczyznę rzutowania. Punkt O’ jest rzutem naszego punktu obserwacji na płaszczyznę rzutowania odległość P’O’ odpowiada odległości OP-punktu obserwacji od płaszczyzny rzutowania. Z punktu O’ rysujemy promieniście rozchodzące się linie przechodzące przez kolejne punkty podziału odcinka A’B’. Otrzymujemy obraz anamorficzny linii poziomych siatki kwadratowej z fig. 68. Obraz linii pionowych możemy otrzymać w dwojaki sposób. Przykładowo przenosząc punkty C, I, K, L, B na kolejne promieniście rozchodzące się linie otrzymując punkty C’, P’ K’ L’ i A’ (na rys oznaczono tylko punkty P’, L, i A’). Odpowiednio przenosząc punkty MNOP otrzymujemy anamorficznie zdeformowany kształt M’N’O’P’. Aby tak utworzony anamorficzny kształt wrócił do swoich początkowych kształtów należy spojrzeć na niego przykładając oko w punkcie O’ w odległości od kartki o odcinek O’P’.
Strona 59. Źródło.
Strona 60. Źródło.
Rękopis ten wyraźnie pokazuje, że jeszcze na początku XIX wieku rzutowanie anamorficzne było uczone na wykładach dotyczących perspektywy, ciekawostką jest też to, że prof. Guillaume Henri Dufour był szwajcarskim generałem, inżynierem budowy mostów oraz kartografem i wg książki o życiu A. Zamoyskiego uczył inżynierii (patrz: Cezary Łagiewski, Andrzej Artur Zamoyski : 1808-1874, Warszawa 1917) W zbiorach Biblioteki Zakładu Narodowego Im. Ossolińskich we Wrocławiu są jeszcze inne rękopisy w których opisany jest rzut anamorficzny i są one dostępne online, będą one opisane w kolejnych "artykułach".
