piątek, 9 września 2016

Katalog wystawy "Perspektywa dziwaczna w Polsce"

Katalog „Perspektywa dziwaczna w Polsce. Wystawa starych druków, rękopisów i dzieł anamorficznych”, jest podsumowaniem zarówno wystawy pod tym samym tytułem która odbyła się w Bibliotece Jagiellońskiej w czerwcu 2016 roku oraz projektu badawczego "Perspektywa dziwaczna w Polsce. Próba skompletowania i usystematyzowania informacji oraz materiałów dotyczących zainteresowania rzutem anamorficznym na terenie Polski", nr 2012/07/N/HS2/00679 finansowanego ze środków Narodowego Centrum Nauki w ramach grantu PRELUDIUM 4 dla młodych naukowców bez stopnia doktora. Perspektywa dziwaczna, zwana też anamorfozą, jest zagadnieniem interdyscyplinarnym łączącym w sobie zarówno nauki ścisłe, takie jak geometria, perspektywa czy optyka, z naukami humanistycznymi m.in. z historią sztuki, malarstwem. Dzieła anamorficzne zawierają w sobie tajemnicę, wymagają od obserwatora wyobraźni i oczytania z zakresu sztuk wizualnych oraz znajomości matematyki i fizyki. Wiedza ta jest niezbędna, aby prawidłowo zastosować odpowiedniego kształtu powierzchnię lustrzaną oraz dostosować kąt obserwacji i w rezultacie zobaczyć anamorficzne dzieło w niezdeformowanej postaci. Wpływ anamorfozy na inne dziedziny obrazowania w sztuce polskiej nie jest w pełni poznany.
W książce można znaleźć zarówno opis realizacji projektu, rys historyczny powstania perspektywy dziwacznej na świecie i jej związek z polską, a na sam koniec jest krótki opis wystawy.
Część katalogową możemy podzielić na trzy główne części. W pierwszej są opisane przykładowe dzieła, zajmujące się rzutem perspektywicznym. Choć nie ma w nich bezpośredniego odwołania do anamorfozy, to często możemy zauważyć, że rzutowanie anamorficzne było konsekwencją rozważań nad rzutowaniem perspektywicznym i różnymi jego przypadkami, nad cieniem rzucanym przez różne bryły w zależności od umieszczenia źródła światła. 
Drugą, najważniejszą, częścią katalogu są stare druki prezentujące rzutowanie anamorficzne. Zostały one podzielone na dwie grupy. Pierwsza grupa ukazuje techniki konstrukcji anamorfoz oraz przedstawia wiele przykładów zastosowań różnych metod konstrukcji i poszczególnych rodzajów anamorfoz. Druga grupa obejmuje traktaty, które swoją tematyką nie odnoszą się bezpośrednio do anamorfoz i technik ich konstrukcji, jednak na niektórych ich rycinach widnieją anamorfozy i ich zastosowania. 
Ostatnią część stanowią druki, w których mowa jest o quadraturze, jako że w szczególnych przypadkach możemy ją zaliczyć do anamorfozy zwijalnej walcowej wklęsłej.
W publikacji zostało opisanych blisko 50 obiektów, pochodzących przeważnie ze zbiorów Biblioteki Jagiellońskiej – starodruków przechowywanych w Sekcji Starych Druków lub Sekcji Zbiorów Graficznych i Kartograficznych oraz kilka prac graficznych, wypożyczonych dzięki uprzejmości Stowarzyszenia Międzynarodowe Triennale Grafiki w Krakowie. Można również podziwiać anamorficzne dzieła współczesnych polskich artystów: Sławomira Chrystowa, Marcina Czaji, Ryszarda Paprockiego, Zofii Szczęsnej i Elżbiety Wierzbickiej, do których komentarze napisali sami artyści.
Ponadto prezentowane i analizowane są kopie rękopisów i grafik, w których pojawia się wątek anamorfozy. Oryginały reprodukowanych obiektów znajdują się w zasobach: Biblioteki Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu (rękopisy), Fundacji XX. Czartoryskich w Krakowie (rycina Jana Ziarnki) oraz Biblioteki Naukowej Polskiej Akademii Umiejętności i Polskiej Akademii Nauk w Krakowie (ryciny Pietro Testy oraz Sebastiana Le Clerc'a).(tekst promocyjny ze strony ISBN).

Twórcą projektu graficznego jest Krzysztof Tomaszewski a wydawcą jest Expo Graphic.

Okładka katalogu, projekt K. Tomaszwskiego


Katalog został rozesłany do wielu bibliotek w Polsce z prośbą o włączenie go do zbiorów biblioteki. 
Lista bibliotek i instytucji które otrzymały egzemplarz katalogu.
  • Biblioteka Główna Politechniki Gdańskiej (Pracownia Zbiorów Zabytkowych i Starych Druków) 
  • Biblioteka Główna Uniwersytetu Gdańskiego 
  • Biblioteka Główna Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej 
  • Biblioteka Główna Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej(Czytelnia Zbiorów Specjalnych) 
  • Biblioteka Główna Uniwersytetu Opolskiego 
  • Biblioteka Instytutu Historii Sztuki UJ 
  • Biblioteka Jagiellońska 
  • Biblioteka Metropolitalnego Seminarium Duchownego w Lublinie 
  • Biblioteka Muzeum Narodowe w Gdańsku 
  • Biblioteka Muzeum Narodowego w Poznaniu 
  • Biblioteka Muzeum Narodowego w Warszawie 
  • Biblioteka Muzeum Narodowego we Wrocławiu 
  • Biblioteka Narodowa 
  • Biblioteka Naukowa PAU I PAN w Krakowie (Czytelnia Zbiorów Specjalnych) 
  • Biblioteka Politechniki Warszawskiej
  • Biblioteka Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk (Zbiory Specjalne) 
  • Biblioteka Publiczna m. st. Warszawy, Biblioteka Główna Województwa Mazowieckiego 
  • Biblioteka PWT we Wrocławiu 
  • Biblioteka Śląska 
  • Biblioteka Śląska (Czytelnia Zbiorów Specjalnych) 
  • Biblioteka Uniwersytecka Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II 
  • Biblioteka Uniwersytecka Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II (Czytelnia Zbiorów Specjalnych) 
  • Biblioteka Uniwersytecka w Łodzi 
  • Biblioteka Uniwersytecka w Łodzi (Czytelnia Zbiorów Specjalnych ) 
  • Biblioteka Uniwersytecka w Toruniu 
  • Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie 
  • Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie (Gabinet Starych Druków ) 
  • Biblioteka Uniwersytecka we Wrocławiu 
  • Biblioteka Uniwersytecka we Wrocławiu (Oddział Starych Druków) 
  • Biblioteka Uniwersytecka we Wrocławiu (Oddział Zbiorów Graficznych) 
  • Biblioteka Uniwersytecka we Wrocławiu (Odział Rękopisów) 
  • Biblioteka Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu 
  • Biblioteka Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu (Zbiory Specjalne) 
  • Biblioteka Uniwersytetu Zielonogórskiego 
  • Biblioteka Warszawskiej Prowincji Kapucynów w Zakroczymiu 
  • Biblioteka Wydziału Matematyki i Informatyki UJ 
  • Biblioteki Raczyńskich (Dział Zbiorów Specjalnych) 
  • Centrum Informacji Naukowej i Biblioteka Akademicka (CINiBA) (Czytelnia Zbiorów Specjalnych) 
  • Fundacja XX. Czartoryskich 
  • Książnica Podlaska im. Łukasza Górnickiego 
  • Książnica Pomorska im. Stanisława Staszica 
  • Muzeum Sztuki Łódź 
  • Muzeum Śląska Cieszyńskiego 
  • Muzeum Uniwersytetu Wrocławskiego 
  • PAN Biblioteka Gdańska (Dział Zbiorów Specjalnych) 
  • PAN Biblioteka Kórnicka 
  • Société Historique et Littéraire Polonaise - Bibliotheque Polonaise de Paris 
  • Stowarzyszenie Międzynarodowe Triennale Grafiki w Krakowie 
  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna im. Hieronima Łopacińskiego w Lublinie (Dział Zbiorów Specjalnych) 
  • Wojewódzka i Miejska Biblioteka im. C. Norwida w Zielonej Górze 
  • Zakład Narodowy im. Ossolińskich (Dział Rękopisów) 
  • Zakład Narodowy im. Ossolińskich (Dział Starych Druków)
Katalogu nie można kupić, można go było wygrać w konkursie ogłoszonym w czerwcu br oraz w sierpniu. Mamy jednak nadzieję, że osoby zainteresowane tą publikacją bez problemu będą mogły z niej skorzystać w najbliższej bibliotece z listy. Jeśli uznają Państwo, że jest jeszcze biblioteka w Polsce, która powinna otrzymać egzemplarz naszego katalogu a nie ma jej na liście prosimy o kontakt.